Fietstoegankelijkheid bospaden en onverharde landwegen

Beste OSMers,

Samen met de NTFU (Nederlandse ToerFiets Unie) en Komoot werk ik (Mart Reiling
van Track-Landscapes) een initiatief aan een initiatief om de OpenStreetMap (OSM)
te verbeteren met betrekking tot informatie van fietstoegankelijkheid op onverharde
wegen.
Nederland is sterk versnipperd als het gaat om de fietstoegankelijkheid van
bospaden en onverharde landwegen. In sommige gebieden mag je vrij fietsen op
alle paden; in andere gebieden is fietsen slechts toegestaan op aangewezen
fietspaden. Voor mountainbikers en gravelaars is het momenteel lastig om vóór je
fietsrit goed weten waar fietsen wel en niet is toegestaan.

OSM vormt de basiskaart voor populaire routeplanners zoals Komoot en Strava, die
door veel ‘offroad fietsers’ worden gebruikt. In Komoot krijgen fietsers bijvoorbeeld
een waarschuwing wanneer zij een route plannen over een pad waar fietsen volgens
OSM niet toegestaan is. Helaas bevat het merendeel van de onverharde wegen
(meestal track of path) in OSM momenteel geen ‘bicycle-tag’, wat leidt tot
misverstanden. Soms kom je uit op paden waar fietsen feitelijk verboden is, of
andersom: toegestane paden zijn in OSM gemarkeerd met bicycle=no.

Door de OSM-kaart te verbeteren, kunnen we ‘offroad fietsers’ beter inzicht geven in
hun mogelijkheden, de kans op onbedoelde overtredingen verkleinen en mogelijke
irritaties met terreinbeheerders en andere recreanten voorkomen.

Aanpak:
We hebben de OSM eerst gestructureerd en opgedeeld op basis van bestaande
fietstoegankelijkheidsinformatie in OSM zelf. Vervolgens hebben we deze verrijkt
met gegevens uit verschillende externe bronnen, zoals:

  • Percelen en gebieden van terreinbeherende organisaties (o.a.
    Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Provinciale Landschappen).
  • Regels voor ‘vrij fietsen’ binnen die gebieden .
  • Bewegwijzerde netwerken (MTB-routes, fietsknooppuntennetwerk).
  • Het Nationaal Wegenbestand.
  • Het volledige netwerk van de Fietsersbond Fietsrouteplanner.
  • Wegenleggers van circa 70 relevante gemeentes.
  • Strava Metro-data.

Hoewel deze bronnen niet altijd compleet of perfect zijn, kunnen we voor veel
gebieden met grote zekerheid de fietstoegankelijkheid vaststellen en OSM
verbeteren. En juist ook de paden waar OSM en andere databronnen elkaar
tegenspreken zijn interessant; deze kunnen mogelijk door lokale OSMers worden
geverifieerd.

Voordat we wijzigingen of aanvullingen in OSM doorvoeren, willen we graag de
OSM-community informeren en betrekken. We nodigen jullie uit om mee te denken
over de methodiek, en lokale kennis de informatie aan te vullen of te verifieren.

Wil je hieraan bijdragen? Heb je vragen of opmerkingen? Laat het in de reactie
weten of mail naar info@track-landscapes.com

1 Like

Hoi Mart. Wat een goed initiatief!

Heb je hiervan al een bestand kunnen maken dat we in kunnen zien voordat de wijzigingen in OSM verwerkt worden? Ik ben wel nieuwsgierig of er bijvoorbeeld goed rekening wordt gehouden met de “conditional” tags.

Met deze paden zou je een Maproulette challenge kunnen maken.

Zijn alle bronnen die je gebruikt hebt openbaar? In OSM mogen we namelijk geen informatie gebruiken die afkomstig is van bronnen waar copyright op zit, tenzij de bronhouder expliciet toestemming heeft verleend.

2 Likes

Graag, vooral de juiste methodiek. Als je wat specifieke voorbeelden hebt, kunnen we meedenken.

En als je dan toch bezig bent, dan kun je overwegen om de toegang voor paarden en wandelaars ook mee te nemen.

1 Like

Een mooi initiatief waar ik wel aan mee wil werken. Ik ben er zelf al eens aan begonnen, weliswaar versnipperd, maar ik kom idd wel veel routes op Komoot tegen, waar je niet mag fietsen. Hoe de relevantie van Komoot zich verder gaat ontwikkelen, na de overname door Bending Spoons, valt nog te bezien, want nu al verdwijnen er steeds meer functies naar de premievariant, maar dat is een andere discussie.
In de grensregio met Duitsland zou ik alleen niet te veel leunen op de Strava Metro-data, want in Duitsland gelden andere regels dan hier. Je ziet veel Duitsers (no offence) dan ook met regelmaat fietsen op plekken waar dat niet toegestaan is. In Dld mag je op elk pad, tenzij verboden met een bord, met de fiets komen, ook in bossen. Met de nieuwe Boswet in Duitsland leek hier aanvankelijk verandering in te komen, maar dat is op het laatse moment afgewend.
De Strava-data is dus ook behoorlijk vervuild en zeker niet alleen door Duitsers.

Zoals @Geim ook schreef, is het dan ook handig om de wandelaars en ruiters ook mee te nemen, want die maken ook gebruik van die apps.

Uiteraard onderschrijf ik @Friendly_Ghost’s mening, dat er ook vooral goed gekeken moet worden naar het conditional acces, want veel MTB-routes zijn tegenwoordig ook alleen toegankelijk met een vergunning en we kennen ook nogal wat wegen door broedgebieden of rustgebieden.

Kan aanmelding ook via het forum of wil je dat strikt via mail?

1 Like

Hi Casper,

Mooi om te horen dat je enthousiast bent!

Ik heb de conditional tags gestructureerd. Vooral gebieden die in bepaalde (broed)seizoenen zijn afgesloten vind ik relevant, omdat Komoot daar bijvoorbeeld ook op wijst met “temporary access restrictions” wanneer je er een route overheen plant. Komoot staat er bovendien voor open om in de toekomst ook de specifieke afsluitperiodes te tonen.

Dit is meteen ook een uitdaging: voordat je paden op bicycle=permissive zet in gebieden waar fietsen is toegestaan, is het belangrijk te controleren of er sprake is van seizoensgebonden afsluitingen — en deze dan ook correct via OSM ‘conditional tags’ vast te leggen. Tags als ‘sunset-sunrise’ vind ik in dit kader minder relevant.

Goeie tip ook van MapRoulette — zeker een interessante optie om op te pakken.

Alle bronnen die ik nu gebruik zijn vrij van copyright of hebben expliciete toestemming gegeven. Alleen van Strava wacht ik nog op formele bevestiging. Ik gebruik hun Metro-data op dit moment nog niet concreet voor dit project, maar zie er wel potentie in. Ik ken hun team redelijk goed, dus verwacht daar een positief antwoord.

De externe bronnen gebruik ik uitsluitend als verificatiemiddel, bijvoorbeeld om te voorkomen dat ik iets wijzig wat niet klopt, of om twijfelgevallen aan te merken voor lokale verificatie als bronnen elkaar tegenspreken. Ik neem dus geen geometrieën of attributen direct over.

Een deelbaar databestand is er nog niet, maar dat staat wel op de planning. Niet alle data mag ik zomaar delen met derden (zoals van de Fietsersbond of Strava), dus ik kijk nog even hoe ik dat ga organiseren. Tot die tijd voer ik in ieder geval geen grootschalige wijzigingen door.

Dank voor je input tot dusver!

1 Like

Hi Geim, dank voor je input!

Paden die helemaal afgesloten zijn, of (broed)seizoensafsluitingen hebben, wil ik inderdaad algemeen taggen (bv. access=no of acces:conditional=xxx), zodat het ook voor wandelaars/ruiters geldt. Bijvoorbeeld op de Veluwe zijn daar verschillende gebieden van.

Als ik een deelbaar voorbeeldbestand heb, laat ik het weten. Zie ook mijn reactie hieronder:

Hi MadelNL,

Dank voor je enthousiaste input! Zie ook onderstaand voor diverse antwoorden op je vragen/opmerkingen. Als je me wilt mailen, graag. En anders laat ik in dit forum weten als ik iets deelbaars heb.

Strava Metro data gebruik in nu nog niet concreet, maar ik heb er wel toegang toe, en ik zie er wel een mogelijke waarde in. Maar, ik ga dit zeker niet gebruiken als bepalend middel; of ergens (in Strava Metro) wel of niet veel gefietst wordt zegt lang niet altijd of je ergens feitelijk mag fietsen. En zeker in Duitsland waarschijnlijk niet;). Maar als laatste check-middel op bijzonderheden kan het mogelijk wel een rol spelen.

Qua Komoot; bedrijven kunnen komen en gaan, maar vrijwel alle routeplanners maken gebruik van OSM data, en de meeste houden daarin wel rekening met toegankelijkheid (hoewel op verschillende manieren). Dus de noodzaak dat we dit goed in de OSM zetten, blijft :).

1 Like

Mooi initiatief inderdaad! Fietstoegang in bosgebieden en periodieke sluitingen zijn ook dingen waar ik me op richt bij mappen. Heb voor meerdere trailcrews van mtb-routes (en de terreinbeheerders waar die routes liggen) de fietstoegang in OSM getagd om problemen door oa Komootgebruik te helpen verminderen.

access:conditional heeft een wat ongelukkige opbouw. De vervoerwijze specifieke bicycle=permissive overschrijft de algemene access:conditional=no @
 Je moet dus ook bicycle:conditional en foot:condtitional erbij taggen anders wordt er alsnog over die wegen geroutereed door apps die het voorgeschreven taggingschema hanteren (zoals Osmand) . Zie ook eerder in het forum hier

Om de input voor terugkerende access:conditional te valideren / visualiseren kan je ook mijn site gebruiken die aan de hand van kleur weergeeft of de weg op de datum rechtsboven wel / niet geopend is. Gebruikt de waarde in access:conditional (en niet bicycle:conditional) (werkt nog niet goed voor sluitingen die over de jaargrens heengaan): webkaart seizoenssluitingen

Als je toch de sluitingstijden tagt, dan zou ik gelijk ook opnemen in opening_hours=* , dat format heeft meerdere voordelen (je kan ook expliciet aangeven dat is vastgesteld dat je wel na zonsondergang het bos in mag, dat is ook nuttige info), en als een weg voor alle vervoerswijzen is gesloten is dat eigenlijk logischer dan access:conditional.

Ook betere ondersteuning voor validatie van je invoer daarbij via openstreetmap. de (gaat wel goed over de jaargrens heen of bij meerdere periodes en sunrise-sunset):

1 Like

Bij het zoeken naar missende access-tags voor fiets in bosgebieden en controleren van bestaande tags gebruik ik dit eenvoudige scriptje dat de toegang visualiseert op basis van de voornaamste tagcombinaties:

https://overpass-turbo.eu/s/23Nf

  • rood: tag(combinatie) die GEEN toegang geeft voor fiets
  • oranje idem: maar dan obv algemene tag vehicle=no / private ipv bicycle=, kan reden zijn om juistheid extra te checken
  • blauw : tag(combinatie) die WEL toegang geeft voor fiets
  • grijs: geen expliciete tags voor fietstoegang, meerdere uitkomsten mogelijk

Dit gaat over de basale tags, niet over de conditionals die daar eventueel nog overheen komen

2 Likes

Hi Multimodaal,

Dank voor je input, waardevol.

De complexiteit qua conditional taggen was me opgevallen in zowel de OSM fora als ook in de OSM zelf; er wordt in de praktijk op veel verschillende manieren invulling gegeven aan combinaties van’ access/foot/bicycle:conditional’ en ‘bicycle: 
’.

De Veluwe heeft zelf ook een zoneringskaart met broedgebieden (kende je misschien al: Experience). Gebruik daarvan voor dit doel heb ik aangevraagd. Viel me al op dat er op de Veluwe al veel periodiek getagd is; vaak in lijn met die kaart, soms niet. Maar dan is altijd nog de vraag of de zonering in zo’n kaart klopt met de situatie zoals het lokaal is aangegeven; blindelings externe informatie overnemen doe ik niet.

Mocht ik met periodieke tags aan de gang gaan, dan laat ik het weten.

Mooi! Ik heb zelf in QGIS een vergelijkbare kaart gemaakt, met ook de periodieke tags, en bijvoorbeeld ook mountainbike-specifieke tags erover. Die kaart is vervolgens gecombineerd met gebiedsdata+fiets-vrijstellingsregels (voorzover bekend). Denk ik binnenkort wat van te kunnen delen.

1 Like

Mooi initiatief, goed project, ik hoop dat het kan worden uitgevoerd en afgemaakt!

Het lijkt mij belangrijk om heel expliciet te zijn over de tagging. Er zijn verschillende varianten in omloop, en bij een project heb je dus de keus om het zus of zo te doen. Dan zijn er altijd mappers die hun favoriete tagging zien verdwijnen. De meesten kunnen wel wat hebben als het van tevoren precies aangekondigd is en zij in ieder geval gelegenheid hebben gehad om te zien wat er precies gepland is en daar hun visie op hebben kunnen geven.

Een tweede opmerking, waarschijnlijk ten overvloede maar toch: Het aangeven van toegankelijkheid is het doel, en er wordt ook een bepaalde applicatie genoemd. Dan is het heel moeilijk om de valkuil “het doel heiligt de middelen” te vermijden. Dus ik benadruk nog even dat de mapping en tagging niet gericht moet zijn op een mooi volledig kaartje in een app, maar op het in kaart brengen van de geverifieerde daadwerkelijke objecten en eigenschappen. En die zijn niet volmaakt, er zijn fouten en ontbrekende of ongeverifieerde gegevens. Dat is lastig te verdragen maar we moeten dan de verleiding weerstaan om het mooier te maken dan het is!

4 Likes

Hi Peter,

Dank voor je aanvullingen!

De nadruk ligt in de eerste plaats op het aanvullen van ‘bicycle’ tags van (vooral) paths en tracks die nog helemaal geen bicycle tag hebben, het overgrote deel van paths/tracks is namelijk nog ongedefinieerd qua bicycle tag. Zowel in gebieden waar vrij fietsen niet als wel is toegestaan. Het aanpassen van al bestaande bicycle tags ben ik terughoudender in, tenzij het echt gaat om foute informatie (Osm geeft aan fietsen is toegestaan, terwijl het zeker niet mag, of andersom). Maar ik ben bijvoorbeeld niet van plan om ‘yes’ te veranderen in ‘permissive’.

Je andere opmerking, helemaal terecht, maar het staat buiten kijf dat invulling/aanpassingen in OSM onafhankelijk is van ‘wensen’ van partijen die aan tafel zitten; ik map wat feitelijk/juridisch toegestaan is. Volgens bebording en de Wegenlegger (vaak nog bepalender dan lokale bebording). Ik fiets zelf gebieden af om toegangsregels te verifieren. En ja; dan kom je nogal wat discrapanties en onduidelijkheiden tegen. In bebording, in OSM, en in externe data. Niet elk paadje kan ik zelf bezoeken, maar twijfelpaden laat ik onaangepast, deel ik evt in OSM community/Maproulette.

1 Like

Een pad en een veldweg (highway=path en highway=track) zijn in principe toegankelijk voor fietsers, tenzij anders aangegeven. In OSM is de worldwide default access voor highway=path en highway=track ook bicycle=yes. Data users zullen bij ontbreken van een bicycle tag dan ook bicycle=yes aannemen., en mappers mogen daarop rekenen.

In die situatie expliciet bicycle=yes toevoegen zou dus voor data users niet uitmaken. Wel kan je er theoretisch aan zien welke tracks en paths allemaal door een mapper bekeken zijn wb fietstoegang. Theoretisch, want in mijn ervaring kun je daar na verloop van een paar jaar absoluut niet meer op rekenen.

2 Likes

Hi Peter,
Dank voor je aanvullingen!
Als ik gebieden bekijk waar fietsen niet is toegestaan, is het redelijk 50/50 qua paden (path/track) en gebieden die wel een bicycle=no tag hebben of geen bicycle tag hebben. Daar is dus nog veel in aan te vullen. Het verschil tussen een track/path zonder fiets-tag, en een track/path met een bicycle=yes/permissive tag is voor routeplanners inderdaad minder relevant, omdat de default inderdaad ‘fietsen toegestaan’ is. Maar, voor OSM mappers, en ook allerlei fiets-belangenorganisaties vind ik het wel relevant of je ergens mag fietsen omdat dit bekend/bekeken is dat het mag, of dat het lijkt te mogen (?) omdat er ‘geen nee’ staat. En zeker, dat ergens bicycle=yes/permissive staat is bepaald geen garantie, dat ondervind ik wekelijks (en omgekeerd bicycle=no overigens ook niet ;).

2 Likes

Dat is een onjuiste veronderstelling (en dat is nou net het hele probleem met default-waarden
 :wink: ):

https://wiki.openstreetmap.org/wiki/OSM_tags_for_routing/Access_restrictions

Tools using this information

As per 2024, no mainstream routing engine is known to use this page directly to influence routing behavior.

Routers are known however to use other default values than the values below and to treat ways without explicit access-tags (that are assumed to be default in this wiki) different than ways with such explicit tags. See the section below.

Examples of routers that use other defaults than the tables in this wiki

1 Like

Dat geldt voor bicycle=yes tags niet meer of minder dan voor andere OSM-tags in bosgebieden. Ik map de toegang daarvan nu een jaar of 10. Ik heb in het veld meer wijzigingen gezien waardoor de toegang voor alle gebruikers verandert (no, conditional of zelfs highway-> disused:highway door het teruggeven van het pad aan de natuur om grotere bospercelen te maken voor dieren), dan dat er specifiek fietsverboden veranderen.

Het gebeurt wel natuurlijk (de trend is naar minder toegang voor fietsen buiten gemarkeerde mtb-routes, in Schoorl mag je nu bijvoorbeeld na zonsondergang wel wandelen op de onverharde paden, maar sinds kort niet meer fietsen op de mtb-route), maar niet in zo’n mate dat je minder aan die bicycle tags hebt dan aan andere tags.

Grootste klap was in 2003 bij instelling Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, door andere stickers op toegangsborden mocht je in heel veel gebieden niet meer fietsen op de bospaden waar dat eerder wel mocht. Je kan als je schuin kijkt naar de borden de oude tekst -waarbij je wel mocht fietsen- nog in reliëf door de nieuwe sticker heen zien


Als je hiermee bedoelt dat je bicycle=yes op een pad zet met als reden dat je de situatie ter plekke hebt bekeken en hebt geconstateerd dat er geen verbod is, dan vind ik dat een erg slechte reden en een onnodige wildgroei van tags.

1 Like

Ja, zit wat in, maar de default blijft gewoon gelijk. Want:

  • De worldwide defaults tabel op een wikipagina wordt zowizo nooit rechtstreeks gebruikt, maar data users kijken daar natuurlijk wel naar, omdat deze waarden bij het mappen gebruikt worden. Ze gaan niet willekeurige waarden kiezen. Ze kunnen natuurlijk op specifieke punten er anders over denken. Maar we mappen niet voor specifieke routers, toch?

  • De routers die expliciete tags anders waarderen dan als de ontbreekt, gebruiken nog steeds dezelfde defaults, alleen bestraffen ze de onzekerheid. En dat is interessant. Want als het aandeel expliciete bicycle=yes tags in de database laag is, bestraffen ze veel paden/tracks onterecht. Pas als het aandeel expliciete bicycle tags hoog genoeg wordt, Ă©n ze betrouwbaar genoeg zijn, kan je erop gaan rekenen, als fietser.
    Dus voor mij wordt dan de vraag: ga je binnen een redelijke tijd zo’n hoog aandeel expliciete tags halen, en is dat dan bestand tegen de ingebakken veroudering van de data?
    Is het niet haalbaarder om de tijd en het werk te besteden aan het zo goed en volledig mogelijk krijgen van de expliciete bicycle=no’s als uitzonderingen op de default?

En voor de routers: expliciete toegang is één ding, maar dat zegt niet dat het ook goed fietsbaar is. Daarvoor zijn de surface en track_type tags belangrijker, als het om paden en tracks gaat. Met bicycle=yes taggen van fietsbaarheid ipv wettelijke toegang ligt op de loer.

Kunnen we alsjeblieft gewoon verder met kijken met hoe we Mart praktisch verder kunnen helpen met het invullen van zijn opgave om de juridische toegankelijkheid van bospaden beter in OSM opgenomen te krijgen ?

En niet deze al lang uitgekouwde default discussie hier in gaan vermengen met steeds meer vergezochte discussie-om-de-discussie redeneringen waar steeds weer nieuwe dingen bij worden gezocht?

Zoals :

Er is geen reden om dit aan te nemen -daarvoor zijn immers juist de surface=* en smoothness=* tags beschikbaar. En het voorstel dat Mart doet geeft al helemaal geen reden om aan te nemen dat die tag wordt gebruikt voor iets anders dan juridische toegang:

Die default discussie is enorm uitgekauwd, zowel:

  • nationaal * (ook de nadelen van alleen taggen van bicycle=no -en niet yes/permissive- op de onzekerheid rond de resterende wegen zonder bicycle=* is hier aan de orde geweest
  • internationaal bij het verwijderen van slecht houdbare aannames over (oa fiets) toegang op de wiki van highway=path Highway=path wiki page additions and updates
    (Huidige wiki : "Additional tagging is highly recommended for paths. Without access and surface tags, routing engines may penalise the use of a path")
  • internationaal bij verduidelijking dat die wiki bij default tabellen geen richtlijnen zijn voor wat (niet) te mappen, maar mogelijke inspiratie voor data consumers waarbij ze goede redenen kunnen hebben om andere defaults te gebruiken : Warning Boxes added to default Access Restrictions per country Wiki Page

Terugkerend patroon in al die discussies is dat mappers die beweren dat je tags niet moet zetten omdat ze vermeld staan in default-tabellen voor routers onjuiste aannames doen zowel over wat routers doen als over de juridische in landen zoals Nederland.

En het zijn in die discussies juist de ontwikkelaars van routers die bij herhaling mappers verzoeken om zo expliciet mogelijke tags te plaatsen zodat zij zo weinig mogelijk hoeven te gissen (zeker bij zaken waar zo veel verschillende verwachtingen zijn als fietstoegang op bospaden)