Oude wijken en buurten

[JASMein03M]

Ik ben in Amsterdam nu langzamerhand alle wijken en buurten aan het toevoegen adhv gemeente data. Maar vraag me nu af wat ik moet doen met oude wijken en buurten die “niet meer bestaan”, maar wel gemapped zijn.
Een voorbeeld: de Gemeente Amsterdam ziet de Bijlmer niet meer als één wijk, maar als meerdere wijken. Alleen wordt de naam “Bijlmer” door Amsterdammers nog veel gebruikt voor de aanduiding van dit gebied.

Dus mijn vraag is, verwijder ik dit soort nodes/relations nu of laat ik ze bestaan?

[JeroenHoek]

Volg bij wijken en buurten altijd de lokale kennis. De Bijlmer is gewoon een benoemd (en beroemd!) gebied, en zal dat altijd blijven. Het mag dus niet op de kaart ontbreken.

Hoe je het op de kaart zet is een andere vraag. Amsterdam is complex; we hebben eerder wel wel een thread over dit vraagstuk gehad. Ik denk dat je er niet aan ontkomt om meerdere place=quarter en place=neighbourhood te hebben die overlappen of andere bevatten. Een exacte mooie hiërarchie krijg je denk ik niet voor elkaar — en dat is niet erg!

Iets om voor te waken is om te doen wat Wikipedia doet en gewoon heel exact de CBS wijk- en buurtgrenzen te volgen. Die indeling is er voor statistische doeleinden. Bij de naamgeving daarvan proberen gemeenten wel rekening te houden met hoe de buurt historisch en in de volksmond heten, maar dat past niet altijd omdat zulke namen soms voor een te groot of te klein gebied staan om er een ‘wijk’ of ‘buurt’ van te maken.

Ik houd de wijken en buurten in Leeuwarden (en Franeker, Harlingen, Drachten…) bij, en probeer daar altijd de juiste balans te vinden. De Schrijversbuurt bestaat in de CBS-data niet: te klein voor een buurt (de CBS-buurt voegt deze samen met het terrein ten zuiden ervan en noemt het de Heliconbuurt). Maar de mensen die er wonen en vele andere Leeuwarders kennen de buurt gewoon onder die naam. Weglaten zou tegen de principes van naamgeving in OpenStreetMap ingaan.

Let ook op bij wijknamen die in essentie gewoon twee gebieden (buurten of wat dan ook) samenvoegen: Leeuwarden benoemt als wijk een Bilgaard & Havankpark e.o., maar Bilgaard en het Havankpark zijn compleet verschillende buurten, en de ‘e.o.’ omvat het hele Leeuwarder Bos. Ondertussen zal niemand zeggen dat hij in Bilgaard & Havankpark e.o. woont. Dat is altijd „Ik woon in het Havankpark”, of „Nee juh, Ik woon in Bilgaard.” Er is geen wijkidentiteit voor de gecombineerde CBS-wijk, en de wijkverenigingen zijn gescheiden.

Volg bij twijfel ook vooral de namen die wijk- en buurtverenigingen gebruiken. Dat zit het dichtste tegen de menselijk ground-truth aan.

[JeroenHoek]

De CBS data (die open is en geschikt voor OSM) kan overigens wel als uitgangspunt gebruikt worden. Ook de grenzen in die data kunnen handig zijn om als basis te dienen. In veel gevallen komen de CBS definities namelijk wel vrij exact overeen met de buurten en wijken. In andere gevallen niet.

[Friendly_Ghost (Casper)]

Ik heb geen sterke mening over oude wijken en buurten, maar als je een grens van het CBS overneemt, zet er dan expliciet de tag source=CBS bij, zodat we weten dat die grens niet per sé een lokaal gehanteerde definitie of je eigen interpretatie is, maar die van het CBS.

[JeroenHoek]

Bij voorkeur source=CBS-WijkBuurt, ik doe dat hier ook: Way: 621602802 | OpenStreetMap

Het is overigens geen eis om gelijk ook de grenzen in te tekenen. Veel steden missen überhaupt nog buurt- en wijknamen.

Stap één: place nodes

Begin met de place nodes waar je de naam op zet. @A67-A67 gaf je al als feedback dat place=suburb een speciaal geval is voor de stadsdelen van Amsterdam. De overige twee zijn place=quarter en place=neighbourhood: die gebruiken we voor wijken en buurten, maar let op: de naam van een wijk of buurt zegt niets over of het de een of de ander moet zijn. De Hollanderwijk in Leeuwarden is een buurt (place=neighbourhood). De Schepenbuurt is een wijk (place=quarter).

Zet de nodes in wat gevoelsmatig het midden van de wijk of buurt is.

Stap twee: grenzen

Ga je grenzen definiëren, begin dat met één wijk en de (eventuele) buurten daarin en vraag feedback. Dit is complexer namelijk. De meeste buurten en wijken hebben een duidelijke grens. Waar dat niet zo is, kun je de grenzen achterwege laten en met de place-node volstaan.

Hier kun je de CBS grenzen erbij pakken als basis. De Hemrik is een mooi voorbeeld. Je hebt een relation, met daarop in ieder geval deze tags:

boundary=place
name=*
place=quarter
type=boundary

Voor een buurt natuurlijk place=neighbourhood.

De place-node voeg je toe aan de relatie met als rol label. Er zit een klein beetje redundantie in het feit dat zowel de place-node als de relatie de name tags dragen. Dit is om praktische redenen wenselijk, en is vergelijkbaar met de situatie voor steden, waar de grenzen en de plaatsnaamnode ook beiden bestaan.

Daarna heb je de grenzen, die op volgorde liggen met de rol outer. Raak je de gemeentegrens? Herbruik dan het deel van de gemeentegrens dat overlapt met de wijkgrens. Je moet hier meestal die grenslijn voor splitsen. Ben je nog niet behendig in het werken met relaties? Lees je dan goed in en begin klein. Je wil het werk van anderen niet verstoren.

De essentie van grenzen is dat je de gedeelde grenslijnen dus maar één keer intekent, en die in meerdere relaties opneemt. Dit stukje maakt bijvoorbeeld deel uit van twee wijken en een buurt.

Voor grenzen die je specifiek voor de wijken of buurten intekent, gebruik je deze tag: boundary=place.

Mocht je de CBS-data gebruiken voor een deel, maak er dan zoiets van:

boundary=place
source=CBS-WijkBuurt
source:date=2017-08-14

source:date is hier de datum van het CBS-bestand. Deze wordt elk jaar geüpdatet.

[JeroenHoek]

Ik heb trouwens een tijdje terug een script geschreven waarmee de CBS-data omgezet kan worden in *.osm ways die je in JOSM kan gebruiken. Het script is iets te ruw voor publiek gebruik, maar als iemand de wijk- en buurtgrenzen wil hebben voor een gemeente, geef me dan even een seintje.

Het script zelf gebruiken is ook mogelijk, maar je zal dan Python packages moeten kunnen installeren, en wat behendigheid moeten hebben op de commandoregel.

Twee opmerkingen:

• Bewerk grensrelaties altijd in JOSM — ID is hier niet voor geschikt
• Neem de CBS-data (namen én grenzen) nooit klakkeloos over — gebruik het enkel ter ondersteuning

De CBS-data geeft dus in mijn optiek vaak geen goede weergave van de daadwerkelijk buurten en wijken zoals de bewoners ze kennen en beleven. Het is een gemeentelijke indeling die voor onder andere statistiek gebruikt wordt.

Zo kun je je afvragen of er in Amsterdam wel een wijk is die Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt heet, die volgens de CBS-data de (wel bestaande buurten) Spaarndammerbuurt en Zeeheldenbuurt bevat (tot zo ver logisch), maar ook de Westergasfabriek en de Overbraker Binnenpolder.

Is er ook een wijkvereniging Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt voor datzelfde gebied? Dan is dat misschien wel een wijk. Anders valt ook goed te verdedigen dat er geen wijk is daar, maar enkel die buurten. Of dat de Spaarndammerbuurt een wijk is (place=quarter) met daarin buurten zoals Spaarndammerbuurt Midden (uit de CBS-data).

Nu ben ik geen Amsterdammer, maar mijn intuïtie zegt dat daar vier buurten zijn (Spaarndammerbuurt, Zeeheldenbuurt, Westergasfabriek, en Overbraker Binnenpolder) en verder geen wijk. Vertrouw hier dus op lokale mappers en lokale kennis (wederom: wijk- en buurtverenigingen!).

[JeroenHoek]

Wat bij Amsterdam ook opvalt trouwens zijn de CBS-buurten die Rijnbuurt West en zo heten. Ik zou in zulke gevallen altijd de vraag stellen of er door bewoners wel daadwerkelijk van een Rijnbuurt West, Midden, en Oost gesproken wordt, of dat er gewoon één Rijnbuurt is.

En als laatste nog even over Wikipedia: op de Nederlandstalige Wikipedia wordt deze CBS-data ook gebruikt, en vaak klakkeloos overgenomen op nagenoeg automatisch aangemaakte buurt- en wijkpagina’s. Alleen wanneer een local zich over zo’n pagina ontfermt ontstaat er iets wat meer waarheidsgetrouw is, maar vaak gebeurt dat niet. Vertrouw voor naamgeving van zaken in Nederland dus nooit zonder meer op Wikipedia.